ناپایداری خط پایه در کروماتوگرافی گازی؛ چالش‌ها و راهکارها 🔬
یکی از مشکلات رایج در کروماتوگرافی گازی (GC)، نوسان خط پایه (Baseline Instability) وDrift است که می‌تواند باعث کاهش دقت و صحت نتایج شود. این مسئله معمولاً به دلیل عوامل محیطی، مشکلات سخت‌افزاری یا کیفیت نامناسب گازهای حامل و کمکی رخ می‌دهد.
🔎 مهم‌ترین دلایل ناپایداری خط پایه
🔹 نشتی در مسیر گاز – حتی یک نشتی کوچک در مسیر گاز حامل یا کمکی باعث تغییرات فشار و بی‌ثباتی خط پایه می‌شود.
🔹 کیفیت نامناسب گازها – وجود ناخالصی در هلیوم، هیدروژن یا هوای فشرده می‌تواند بر سیگنال تأثیر منفی بگذارد.
🔹 آلودگی ستون و آشکارساز – تجمع آلاینده‌ها در ستون کروماتوگرافی یا گرفتگی در نازل‌های آشکارساز (مانند FID) باعث ایجاد سیگنال‌های ناخواسته می‌شود.
🔹 تغییرات دمایی محیط – نوسانات دما، به‌ویژه در سیستم‌هایی که تنظیم دمای داخلی دقیق ندارند، می‌تواند منجر به Drift شود.
🔹 فرسودگی قطعات مصرفی – فیلترهای اشباع‌شده، ستون‌های قدیمی و قطعات فرسوده تأثیر مستقیمی بر پایداری خط پایه دارند.
🛠 راهکارهای بهینه‌سازی و رفع مشکل
✅ بررسی و رفع نشتی گاز – مسیرهای عبور گاز را با استفاده از محلول‌های نشت‌یاب یا دتکتورهای دیجیتال بررسی کنید.
✅ استفاده از گازهای فوق خالص – ناخالصی‌های موجود در گازها می‌توانند باعث ناپایداری سیگنال شوند. استفاده از گازهای Ultra High Purity (UHP) همراه با فیلترهای مناسب توصیه می‌شود.
✅ تمیز کردن یا تعویض ستون و آشکارساز – در صورت مشاهده رسوبات یا آلودگی، ستون را شستشو دهید یا تعویض کنید. در آشکارساز FID، الکترودها و مشعل را تمیز کنید تا از تشکیل کربن جلوگیری شود.
✅ کنترل شرایط محیطی – دمای اتاق را ثابت نگه دارید و از تغییرات ناگهانی جلوگیری کنید. استفاده از سیستم‌های پایدارکننده دما می‌تواند مؤثر باشد.
✅ سرویس و تعویض قطعات مصرفی – فیلترهای گاز، مسیرهای ورودی و سایر قطعات مصرفی را در بازه‌های زمانی مشخص تعویض کنید تا عملکرد دستگاه در شرایط بهینه حفظ شود.
اجرای این راهکارها، علاوه بر افزایش دقت اندازه‌گیری‌ها، موجب بهبود پایداری دستگاه در بلندمدت خواهد شد.